niedziela, 28 lutego 2010

09. Kwartał "Armii Krajowej" - przy zakładzie - podwórka

Podwórka przyzakładowych domów to niestety nie typowe śląskie podwórka - sąsiedztwo fabryki, górujący komin i dachy hal fabrycznych, obecność przydomowych komórek na węgiel i drobne sprzęty, trzepak - choć klimatyczne, jednak nie dają wyobrażenia o typowych śląskich podwórkach, jakie są np. znane z filmów Kutza. Jakkolwiek, przechodząc obok, warto zajrzeć, bo takich reliktów przeszłości - choć jeszcze dosyć dużo na Śląsku - z biegiem lat coraz więcej ubywa.




09. Kwartał "Armii Krajowej" - przy zakładzie

Przy ul. Żeromskiego stoi 5 domów (2 pary i jeden osobno) z początków wieku XX w. (prawdopodobnie 1900-1930) niemal przytulonych do zachodnich ścian "Linodrutu". Domy te posiadają podwórka, które ograniczone sa z jednej strony budynkami, do których przynależą, a z drugiej ścianami fabryki, podobnie jak w jednym z poprzednich postów. Ściana skrajnego południowego domu stanowi filar dla jednej z czterech bram zakładu (już nieużywana). Klimatyczne miejsce.

09. Kwartał "Armii Krajowej" - samotnik

Przy skrzyżowaniu ul. Armii Krajowej i Damrota, tuż przy omawianym w poprzednim poście wejściu do tunelowego przejścia podziemnego, stoi blok z lat 30-40 XX w., niepasujący do żadnego układu architektonicznego znajdującego się w pobliżu, dlatego nazwałem go samotnikiem. Przypomina wszakże zagubionego członka os. Różańskiego, jednakże jest on nieco nowocześniejszy: posiada modernistyczne przeszklone klatki schodowe, większe okna i prostszą bryłę.



09. Kwartał "Armii Krajowej" - przejście podziemne

Ulicę Damrota, przebiegającą częściowo omawiany kwartał, przecina trakt kolejowy. Dlatego na pewnym odcinku ulica ta przebiega w formie tunelowego przejścia dla pieszych pod torami, zbudowanego w 1910 r. Wejścia do tunelu stanowią małe budynki przykrywające schody. Architektura tych małych budynków posiada cechy wczesnego modernizmu, z lekkim nawiązaniem do tradycjonalizmu. Niestety obecnie budynki są bardzo zaniedbane, jakkolwiek spełniają swoją funkcję.  

Sam tunel, choć raz na kilka lat jest odnawiany (odmalowywany) wciąż pada ofiarą wandali-graficiarzy. Smutne to, bo stylowy to obiekt architektoniczny.

środa, 3 lutego 2010

09. Kwartał "Armii Krajowej" - zabytek

Najciekawszy budynek w omawianej grupie, więc poświęcę mu najwięcej miejsca. Pochodzi prawdopodobnie z 1905 r., bo chyba tak należy odczytać napis nad bramą: 19VM05. Jeśli ktoś wie, co dokładnie oznacza, proszę dać znać. Jest to budynek neorenesansowy, symetryczny, z dużą bramą przelotową w osi budynku, prowadzącą na podwórko oraz do klatki schodowej.
Zawsze mnie intrygował ten budynek, szczególnie fakt zawsze zamkniętej bramy (wszakże nie na klucz, ale zawsze to jakaś prywatna strefa), uniemożliwiający zaglądnięcie na jego podwórko. Dla celów dokumentacyjnych jednak się przemogłem. Podwórko zamknięte jest z trzech stron zabudowaniami gospodarczymi (komórki) i generalnie sprawia dosyć ponure wrażenie. Wejścia doń broni stalowa brama zamykana na zasuwę. Od strony północnej istnieje możliwość wyjścia na znajdujące się z tyłu tory.
Między bramami znajduje się, oczywiście, przedsionek z wejściem do dwóch klatek schodowych i jednego mieszkania. Spotkałem tam Panią X, mieszkankę owego budynku, która pozwoliła się sfotografować. Długi czas naświetlania pozwolił mi na zachowanie jej pewnej animowości. Pani X miała nadzieję, że jestem fotoreporterem z gazety, który przyjechał opisać ich ciężką sytuację - od 5 dni nie mają wody na skutek panujących mrozów. Administracja (kolejowa) nic sobie z tego nie robi - wiadomo, tłumaczy się brakiem funduszy - a ludzie załatwiają się do wiader i biegają do sąsiednich bloków po wiadra z zimną wodą. A budynek, wg mnie, posiada cechy zabytku i należy mu się opieka jakiegoś konserwatora. Panie konserwatorze!


09. Kwartał "Armii Krajowej" - dwaj bracia

Zacznę od młodszej pary budynków. Oba są do siebie podobne, choć nie identyczne. Posiadają wejścia do klatek od strony dosyć obszernego podwórka. Same w sobie nie są zbytnio interesujące - posiadają delikatne cechy wczesnego modernizmu, odczytanego raczej jako uproszczony tradycjonalizm (uprzedzam, że tu nieco dywaguję, choć w sumie wiem, gdzie dzwony bija) - jednakże najciekawszym elementem jest łącząca je brama wejściowa na podwórko. Zresztą dosyć fikuśna, jak na względną prostotę obu budynków. Polecam zajrzenie na podwórko - łatwo tam wejść z ulicy, a klimat jest dosyć ciekawy.

09. Kwartał "Armii Krajowej" - cztery budynki

Przy ul. Armii Krajowej znajdują się 4 przytulone do siebie budynki, pamiętające jeszcze starą zabudowę, którą w latach 80 zastąpiły 3 nowe bloki naprzeciwko, po drugiej stronie ulicy. Dwa z nich, te na pierwszym planie, pochodzą z początków XX w. (1900-1920); dwa pozostałe prawdopodobnie z lat 30-40 tegoż wieku. Wszystkie posiadają podwórka.

09. Kwartał "Armii Krajowej"

 Kwartał ten obejmuje zabudowania znajdujące się przy ul. Armii Krajowej, od granic z Kwartałem "Przy Linodrucie" od strony wschodniej, po ogrodzenie Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego "Elektrometal" Sp.j.od strony zachodniej; od północy jest ograniczony torami kolejowymi. Poza tym w obszar kwartału wchodzą zabudowania między ul. Damrota, Rymarkiewicza i ścianami "Linodrutu" - w sumie 17 budynków.


Pokaż Kwartał AK na większej mapie

poniedziałek, 1 lutego 2010

08. Kwartał "Przy Linodrucie" - dawne kasyno

Ostatnim z budynków w omawianym kwartale jest otoczony platanami podłużny budynek szkoły tańca Klub Taneczny "Forum" przy ul. Fabrycznej. Budynek składa się z kilku brył, z czego najstarszą część stanowią elementy o spadzistych dachach. Pozostałe podłużne niskie skrzydła dobudowano (łącznik z niższym budynkiem) lub zmodernizowano (widoczna podłużna część budynku, mieszcząca sale taneczne) w latach 60-70 XX w. Budynek został wybudowany w latach 1907-08 i pierwotnym jego przeznaczeniem było kasyno dla urzędników fabryki Adolfa Deichsla (czyli "Linodrutu").



08. Kwartał "Przy Linodrucie" - trzy bramy

Przy poprzednio wspomnianym budynku, w zasadzie na jego podwórku, stoi drugi mniejszy, niemal sześcienny, również ceglany. Od strony podwórka posiada on 3 charakterystyczne drewniane wrota, prawdopodobnie do garaży. Osobiście kojarzy mi się to z rozwiązaniami stosowanymi w stadninach koni. Piętro jest zamieszkane.





LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...